انواع لامپ روشنایی

در این مطلب به بررسی اجمالی لامپ های روشنایی شامل لامپ های رشته ای، کم مصرف و فوق کم مصرف(LED) می پردازیم و بطور خلاصه مزایا و معایب هر نوع را مورد بررسی قرار می دهیم.

لامپ های رشته ای

لامپ های رشته ای بازده پایینی داشتند و میزان حرارت تولیدی آن ها نسبت به نوری که تولید می کردند بسیار پایین بود. این لامپ ها معمولا با رنگ زرد تولید می شدند و تنوع رنگ نداشتند. چنانچه ضربه ای به این لامپ ها وارد می شد و رشته تنگستن موجود در آن قطع میشد، عمر لامپ به پایان می رسید. درون حباب این لامپ ها خالی از اکسیژن است تا از سوختن و اکسید شدن رشته تنگستن جلوگیری کند. در نتیجه اگر حباب این لامپ ها بشکند و یا به نحوی سوراخ شود، لامپ به سرعت می سوزد.

 با همه این ایرادها، لامپ های رشته ای هنوز هم کاربرد دارند. برخی از خشک کن ها برای تولید گرما از این لامپ ها استفاده می کنند. همچنین برخی از دستگاه های جوجه کشی خانگی هم از این لامپ ها برای تولید گرما استفاده می کنند. همچنین حباب این لامپ ها برای تولید کاردستی های خلاقانه مورد استفاده قرار می گیرد.

[divider]

لامپ های کم مصرف

بعد از لامپ های رشته ای لامپ های کم مصرف ساخته شدند. این لامپ ها بازده بالاتری نسبت به لامپ های رشته ای دارند و تقریبا با مصرف میزان انرژی برابر، تا ۳ برابر نور بیشتر تولید می کنند. ساختمان این لامپ ها مشابه لامپ مهتابی است. یک قسمت به نام بالاست دارند که مانند ترانس مهتابی وظیفه بالا بردن ولتاژ تا حد معینی را به عهده دارد. همانند مهتابی لوله ای وجود دارد که از درون با فسفر پوشیده شده و در اثر برخورد اشعه ماورای بنفش با این فسفر، نور تولید می شود. با توجه به همین ساختمان می توان دریافت که لامپ های کم مصرف غیر استاندارد و یا معیوب ممکن است اشعه ماورای بنفش را به محیط بتابانند. همچنین این لوله معمولا بصورت مارپیچ طراحی می شود و مستعد جذب غبار و آلودگی است و شستن آن سخت است.

با اینکه میزان حرارت تولید شده توسط لامپ های کم مصرف در مقایسه با لامپ های رشته ای بسیار کمتر است، اما قسمت بالاست این لامپ ها به حرارت حساس است و در استفاده های دراز مدت ممکن است باعث سوختن لامپ شود. همچنین مدار الکترونیکی بالاست نسبت به قطع و وصل مکرر جریان برق حساس است و به همین دلیل امکان استفاده این لامپ ها به همراه کلیدهای دیمری امکان پذیر نیست. همچنین این لامپ ها نسبت به ضربه بسیار حساس هستند و در صورت شکستن لوله لامپ، عمر آن به پایان می رسد.

[divider]

لامپ های LED

به تازگی استفاده از لامپ های LED رایج شده است. این لامپ ها ۳ برابر لامپ های کم مصرف و تقریبا ۱۰ برابر لامپ های رشته ای نور بیشتری تولید می کنند. علاوه بر مصرف انرژی کمتر، این لامپ ها اشعه ماورای بنفش یا مادون قرمز نیز تولید نمی کنند و نوری سالم را به محیط می تابانند و به همین دلیل دوستدار محیط زیست هستند. از آنجا که میزان گرمای تولید شده در این لامپ ها کم است، عمر بیشتری دارند. همچنین این لامپ ها ترانس و مدار الکترونیکی ندارند و می توانند با ولتاژهای کم نیز کار کنند. همچنین امکان استفاده از دیمر برای کنترل شدت نور این لامپ ها وجود دارد. معمولا بدنه این لامپ ها را مقاوم به ضربه می سازند اما اگر حباب این لامپ ها بشکند، باز هم لامپ می تواند تولید نور کند. فقط دیگر نمی تواند نور را بطور یکنواخت در محیط منعکس کند.

عمر این لامپ ها بر حسب ساعت تعیین می شود و معمولا ۲۵۰۰۰ ساعت عمر می کنند. منظور از این زمان این است که لامپ های LED پس از ۲۵۰۰۰ ساعت کارکرد به حدود ۷۰ درصد از شدت نور اولیه خود می رسند. بر خلاف لامپ های کم مصرف که در توان های مشخص تولید می شدند، لامپ های LED می توانند در توان های مختلف تولید شوند. یکی از عوامل بیانگر میزان مرغوبیت این لامپ ها نسبت لومن بر وات است. لومن یکای شار نوری است. میزان لومن بر وات  در ابتدا برای لامپ های LED حدود ۱۵ تا ۳۵ بود که بعد ها به حدود ۴۰ تا ۹۰ رسید. همانطور که می دانید، عنصر تشکیل دهنده این لامپ ها LED است که بسته به نوع و توان مصرفی، تعداد آنها متغیر خواهد بود. از آنجا که برای برقراری ارتباط میان این LED ها به مدار پیچیده ای نیاز نداریم، این لامپ ها را در اشکال مختلف تولید و عرضه می کنند. برترین تولید کنندگان لامپ های LED شرکت های OSRAM و Philips هستند. برترین تولید کنندگان داخلی نیز شرکت پارس شعاع توس و شرکت نمانور آسیا هستند.

در پایان اگر بخواهیم سیر تکامل لامپ ها را بطور خلاصه مورد بررسی قرار دهیم، می توانیم از تصویر زیر کمک بگیریم. در این تصویر میزان گرمای تولیدی توسط هر ۳ مدل لامپ به همراه میزان بازده انرژی هر کدام به نمایش گذاشته شده است.

موفق و پیروز باشید…